“Ne kadar yükselirsen yüksel, ahlak ve faziletten yoksunsan bir hiçsin“. / Johann Herder(1744-1803)

Evet. Tam da böyle yazdım. “Maddiyata dayanan her ilişki. Bir çıkar ilişkisidir. Bu ilişkide. Belirleyici olan da. Alacak olanın değil. Satacak olanın. İradesidir! Satıcı satmak istemez ise. Alıcı alamaz!” Böyle yazdım. Ama kimi zaman. Bunun tersi olur. Bir bakarsın. Çok işe yaradığını düşündüğü bir şeyi. Satıcı satmak ister. Ama alıcı bulamaz. Olur mu olur! Ama neden olur?

Spor alanından bir örnek alalım. Diyelim ki bir fubolcusun. Hem de yetenekli. Dünya çapında olacak yetenekte. Ve dünya da seni farkediyor. Bir hayalin var. Avrupada. Mesela Almanyada ya da ingilterede. Birinci ligde oynamak… Nasıl olduysa. Paraya da doymuşsun. Şimdilik diyelim! Yani. Maddi bir beklentin yok! Sadece. Şan şöhret için. Kendini vitrine koymuşsun. “Yeter ki oralara gideyim! Ünlülerle top koşturayım!” diyorsun. Ama. Zamanında. Kişisel başarın için. Hırsla. Spora ve sporculara. Öyle zararlar vermişsin ki.. Öyle sertlikler yapıp. Spor hayatını bitirmişsin ki oyuncuların. Ahlakı bir tarafa bırakmış. Öyle kurnazlıklar yapıp. Aldatmışsın ki hakemleri. Kulüpleri… Hiç para istemesen bile. Kabul etmiyorlar seni.. Hay Allah! Sen hiç görmedin mi. Dolmabahçede. Stadda. Skor levhası üstündeki o yazıyı. Görmedin mi? Yoksa, onu da mı kaldırdılar!.. Tabii tabii. Kaldırmaz olurlar mı?

Biliyoruz. Sen. Bir tilki kadar kurnaz ve çeviksin! Evet ama yetmez! Ne demiş Mustafa Kemal. “Ben sporcunun zeki ve çevik olanını severim “ mi demiş? Hayır! “Ben sporcunun zeki, çevik ve ahlaklı olanını severim” demiş… Hatırlarım. Eski adıyla. Dolmabahçe Stadında. Skor levhasının hemen üstünde. Bu yazı asılıydı. Çocukluk zamanlarımdı. Futbol bir endüstri değildi. Sporcular da. Alınıp satılan bir mal değildi. Ve henüz reklam tahtası olmamışlardı. Babam her maça gidişimizde. Bu yazıyı okuturdu bana. “Zeki ve çevik”. Bunları biraz anlardım. Ama “ahlak”. Bu da nedir diye sorardım. Babam bir şeyler açıklardı. Ama ne kadar dil dökse de. Ben anlayamazdım.  Ne ilgisi var diye düşünürdüm. Ahlak nedir?.. Sonraları bir kitapta. Lewis Caroll’ un “ Her şeyde ahlak denilen kavram vardır; yeter ki aramasını bilin”. İfadesini okuyunca. Kafam büsbütün karıştı. Ama bu arada. Ahlak için. Ahlaklı olmak için. Onu aramak gerektiğini. Emek harcanması gerektiğini de farketmiş oldum. Ardından. Anatole France’ ın: “Ahlâksızlık, ahlâkın var oluş nedenidir.” Ifadesine rastladığımda. Artık zihnim aydınlanmıştı. Ahlaksızlıkları yaşadıkça. Ahlakın ne olduğunu anlayacaktım! Ben de herhalde. Ahlaksızlıklarla yüzleşmiş olmalıyım ki. Giderek. Ahlak’ın ne olduğunu farkeder oldum!

Ki o yıllar 1960 lar. 1970 lerdi! Yani Eski Türkiye!. Şimdi “Yeni Türkiye“de. Durumlar biraz daha farklı. Şimdi. Gündemde olmak. Gündemi ele geçirmek için bile. Gösteriş için bile. Ahlaksızlıklar yapmak. Marifet oldu. Saygın da bir adı var bunun: Algı iletişimi! Anlayabilirsen anla! Vah ki ne vah!… Öylesine düşünüyorum da. Lewis Caroll. Bu günlerde yaşamış olsaydı. Ne derdi acaba. “Her şeyde ahlaksızlık var, yeter ki ondan kaçmayı bilin!” mi derdi. Ya Anatole France. O ne derdi acaba? “Ahlaksızlık, ahlakın ta kendisidir!” mi derdi…

Her neyse özetleyeyim. Mustafa Kemal. Boşuna dememiş “ahlak” diye! Anladın mı Kurnaz tilki! Hala anlamadın. Anlatayım. Bir işte yetenekli olmak. Bir işi iyi yapmak. Sadece para kazandırmaz. Yapılan o iş. Senin ahlakını. Senin kişiliğini gösterir. Ve asla unutma! “Her iş, onu yapanın, o işe yüklediği anlamı taşır”. Derler ya: “Sermayende. Adamlık yoksa. Her alışverişte başarılı olamazsın!” Şimdi anladın mı kurnaz tilki? Yine anlamadın! En iyisi uğraşmayı bırak! Hayalini askıya as! Zaten sonunda. Dönüp dolaşıp. Gideceğin yer. “Kürkçü dükkanı” değil mi!

Kal askıda… Kürkçüde!

Devamı gelecek >>

Önceki Yazı: Seçim 5 – Askıda Yem

İzleyen Yazı: Seçim 7 – Buridan’ın Eşeği